Simangot

Ni Nestor S. Barco

“WALA ka bang napapansin sa ina ng nobya?”

“Mayroon nga, e. Laging nakasimangot.”

Nagtawanan ang mga babae sa katabing mesa.

“Kung tutuusin, dapat siyang matuwa, di ba?”

“Talaga! Mayaman ang napangasawa ng anak n’ya.”

“Hindi kaya me nakaaway?”

“Bakit naman dito pa ititiyempo ‘yon?”

Nagtawanan uli ang mga ito.

“Bakit nga kaya?”

DINIG na dinig ni William ang pag-uusap ng mga babae sa katabing mesa. Nang sulyapan niya kanina, nabilang niyang apat ang mga ito. Hindi niya kakilala ang mga ito.

Magkakalapit ang mga mesa dahil napakaraming bisita. Enggrande ang kasalan na ginanap ang reception sa clubhouse ng sikat na subdibisyon sa lungsod nila. Sa nasabing subdibisyon nakatira ang pamilya ng nobyo. Ang mga pamilya ng nobyo at nobya ay parehong nakatira sa nasabing lungsod.

Wala siyang kausap dahil nagpunta sa washroom ang misis niya. Malamang na may nakahunta na naman ito kaya hindi pa nakababalik, naisaloob niya. Ganoon ang misis niya. Kapag may pinupuntahan sila, lagi itong may nakakausap. Matandain ito. Kilala pa nito ang mga kaklase sa elementarya kahit pa tatlumpu’t tatlong taon na ang nakararaan nang magtapos ang mga ito at may apo na sila sa kanilang panganay, na babae. Dalawa ang anak nila. Wala pang asawa ang bunso, na lalaki naman. Palabati ang misis niya. Laging nakangiti. Mahilig itong makisalimuha sa kapuwa. Maunawain ito sa kapuwa. Napapansin niyang marami rin namang magiliw sa misis niya.

Kasama nilang mag-asawa na dumalo sa kasalan ang bunso pero humiwalay ito ng upuan dahil may nakita itong kakilala. Ang nakasama nila sa mesa ay isang lalaki at isang babae na sa tingin niya ay mag-asawa dahil palagay na palagay sa isa’t isa ang kilos ng mga ito.

Habang wala pa ang misis niya, nililibang niya ang sarili sa panonood sa paligid at sa pakikinig sa usapan ng mga babae sa katabing mesa.

Halu-halo ang mga bisita: may mayaman, may mahirap; may kilala, may di-kilala. Kaya marahil doon ito ginanap sa halip na sa isang hotel o resort, naisaloob niya. Madaling mapuntahan ng mga bisita.

Malamang na ang pamilya ng nobyo ang may bisita sa alkalde, mga konsehal, mga negosyante at mga kilalang propesyunal. Maralita ang pamilya ng nobya. Ang ama ng nobya ay karpintero at ang ina ay labandera. Hindi nila kasalimuha ang mga bisitang ito. Ngayon nga lamang nakaranas ang mga ito na magkaroon ng ganito kalaking okasyon. Masasabing okasyon din ng mga ito ang kasalan dahil nga pamilya sila ng nobya. Binabati sila ng mga bisita na kinabibilangan din ng mga barangay chairman, mga kagawad at pati mga barangay tanod sa barangay ng nobyo at barangay ng nobya at mga kamag-anak, kaibigan, kakilala at pati mga dating kaklase ng magkabilang panig.

Mayaman ang pamilya ng nobyo. Ang ama nito ay kilalang negosyante. Ang nobyo ay civil engineer. Ito ang namamahala sa construction business ng pamilya nito. Bunso ito sa tatlong magkakapatid. Parehong may pamilya na ang dalawang nakatatanda nitong kapatid, na parehong babae.

Pinsang-buo ng misis niya si Mercy, ang ina ng nobya. Ang biyenan niyang lalaki ay nakatatandang kapatid ng ina ni Mercy. Magkaklase pa ang dalawa. Kaya magkalapit na magkalapit si Mercy at ang misis niya. Nakapagtapos nga lamang ng kolehiyo ang misis niya samantalang si Mercy ay tumigil ng pag-aaral pagkatapos ng haiskul. Naigapang ng mga biyenan niya ang pag-aaral ng kaniyang misis.

Tiyak na hindi alam ng apat na babae sa katabing mesa na kamag-anak ng misis niya ang pinag-uusapan ng mga ito. Disin-sana’y hininaan ng mga ito ang mga boses.

Siya man, napansin din niyang laging nakasimangot si Mercy. Nagtataka rin siya kung bakit. Sa tingin din niya, dapat ay masaya ito. Dapat pa nga ay magdiwang. Wala talaga siyang makitang dahilan upang sumimangot ang pinsang-buo ng misis niya.

Nakatitiyak na ang anak nito, si Joy, ng maginhawang buhay.

Sa tingin naman niya, kahit hindi inhinyero at mayaman ang lalaki, magugustuhan pa rin ito ni Joy. Kahit saan daanin, hindi lugi ang anak ni Mercy sa naging mister nito. Ang lalaki ay beinte-sais anyos. Beinte-dos naman si Joy.

Malamang naman, mahal talaga ng nobyo si Joy. Kusa nitong pinakasalan ang nobya. Hindi ito napikot. Wala siyang nababalitaang buntis na ang anak ni Mercy. Sisikapin ng lalaki na maging maligaya ang asawa.

Sino rin ang makapagsasabi? Baka mapaayos ang kalagayan sa buhay ng buong pamilya ng pinsang-buo ng misis niya, sabihin mang hindi nila hinangad iyon sa pag-aasawa ni Joy. Hindi nakagugulat kung bigla na lamang mabigyan ng manugang ni Mercy ng hanapbuhay ang mister nito. Hirap sa buhay ang pamilya ng pinsang-buo ng misis niya. Apat ang anak ng mag-asawa. May asawa na ang panganay, na lalaki, at ang pangalawa, na babae. Ikinasal naman ngayon si Joy, na lagi pa namang nag-aabot sa mga magulang tuwing araw ng suweldo. Ang bunso, lalaki, ay kapagtatapos pa lamang ng kursong bokasyunal. Naghahanap pa lamang ito ng trabaho. Hanggang haiskul lamang ang natapos ng dalawang nakatatanda. Nagtapos si Joy ng basic computer course sa vocational school. Naikuwento ng misis niyang ang gusto talaga nitong kuning kurso ay nursing. Kaya lang, hindi makakaya ng mga magulang nito ang gastos.

Sinulyapan niya si Mercy sa kinauupan nito. Wala na pala ito roon. Saan kaya ito nagpunta? naisaloob niya.

Tuwang-tuwa noon ang misis niya nang malamang nakatakda nang ikasal ang pamangkin nito sa lalaking iyon.

“Akalain mo nga naman! Biglang ganda ang buhay ng pamangkin ko,” sabi nito. Dagdag pa nito: “Malamang, nakita ni Engineer ang magagandang katangian ni Joy.”

Malamang nga, naisaloob niya. Dalawang taon nang nagtatrabaho si Joy sa opisina ng napangasawa nito. Tiyak na kilalang-kilala na siya nito. Ang pamangkin ng kaniyang misis ay clerk sa opisina ng nobyo.

Maya-maya, dumating ang misis niya.

“Ang tagal mo,” sabi niya.

“Pila sa washroom. Me nakahunta akong kaklase ko sa elementary. Nang pabalik na ako rito, nakasalubong ko naman si Mercy. Nag-usap din kami. Sinabihan ko pa nga siyang iwasan ang pagsimangot. Hindi maganda ‘yon. Mukhang nakinig naman,” paliwanag ng misis niya.

Tumangu-tango siya bilang pagsang-ayon sa ginawa ng misis niya. Tiyak na marami, kundi man lahat, na nakapapansin sa pagsimangot ni Mercy. Sa tingin niya, may naiinis at may nagtatawa sa pinsang-buo ng misis niya, tulad ng mga babae sa katabing mesa na tahimik na ngayon. Puwedeng nagsawa na ang mga ito sa pag-uusap tungkol kay Mercy o narinig ng mga ito na nakausap ng misis niya si Mercy.

Ipinasya niyang sa bahay na lamang niya usisain ang misis niya. Mahihirapan silang mag-usap nang masinsinan pag ganitong maraming taong nakapaligid sa kanila. Interesado siyang malaman kung bakit nakasimangot ang pinsang-buo nito gayong, sa tingin niya, tiyak na maraming magsasabing dapat pa nga itong magdiwang.

“ME nakaaway ba si Mercy?” tanong niya sa misis niya nang nasa bahay na sila. Kasabay na rin nilang umuwi ang kanilang bunso, na nasa kuwarto na nito.

“Wala,” sagot ng misis niya.

“Me kinainisan?”

“Wala rin.”

“Ha! E, bakit lagi siyang nakasimangot?”

“Nahihiya lang siya na masabing tuwang-tuwa siya sa nangyari sa anak n’ya.”

“Ha?”

“Oo. Nang kinausap ko siya, sabi n’ya: ‘Alangan namang tumawa ako nang tumawa. Baka lalong sabihin ng mga bisita na tuwang-tuwa ako dahil mayaman ang napangasawa ng anak ko.’”

“Bakit, hindi ba siya natutuwa na mayaman ang napangasawa ng anak n’ya?”

“Siyempre, natutuwa.”

“Gano’n naman pala, e!”

“Me damdamin din ‘yon, nahihiya. Hindi lang talaga n’ya malaman ang gagawin kaya siya nakasimangot.”

“Kaya lang, malamang na hindi alam ng mga nakakita ke Mercy kung bakit siya nakasimangot.”

“Oo nga, e. Ikaw, alam mo na ngayon.”

“Oo.”

WAKAS

Si Nestor S. Barco ay tinanghal na Makata ng Taon sa Pilipinas noong 2003. Nagsusulat siya ng mga tula, kuwento, sanaysay at artikulo. Isa siyang mamamahayag. Masusulatan siya sa nestorsbarco@yahoo.com.ph.

10

Ni Nestor S. Barco

10 ang bansag sa kanila. Kung minsan ay Perfect 10.

Ang 1 ay ang kaniyang boyfriend. Siya naman ang 0.

Hindi naman siya napakataba. Basta mataba lang.

Lumulutang ang pagiging mataba niya dahil payat ang boyfriend niya.

Hindi naman parang tinting sa kapayatan ang boyfriend niya. Karaniwang payat lamang.

Lumulutang ang pagiging payat nito dahil mataba siya.

Malamang na nabuo sa isip ng mga nakakakita ang larawan ng numerong 10 dahil lagi silang magkasama.

Hindi magkalayong 1 at 0 ang tingin sa kanila kundi magkatabing 1 at 0. Kaya 10.

Hindi niya matiyak kung binansagan silang Perfect 10 dahil magkasundung-magkasundo sila o panunuya ang bansag na iyon dahil malayo ang mga katawan nila sa tinatawag sa mass media na Perfect 10.

Ten at Perfect Ten ang bigkas sa bansag sa kanila.

ISANG taon na silang magkasintahan ni Vince.

Nararamdaman niyang kahit ang mga magulang at mga kapatid niya ay umaasang magkakatuluyan sila ng boyfriend.

Kapag isinasama naman siya ni Vince sa bahay ng mga ito, ramdam na ramdam niyang welcome siya sa pamilya nito.

Kahit ang mga kakilala nila, binibiro na sila kung kailan sila magpapakasal.

Ang totoo, pinag-uusapan na rin nila ni Vince ang pagpapakasal.

Puwedeng-puwede na naman talaga. Nasa hustong gulang na sila, nagtapos na ng pag-aaral at parehong nagtatrabaho na.

Tumitiyempo na lamang sila.

Hindi niya nagugustuhan ang bansag sa kanila na 10. O Perfect 10.

Lalong nauungkat ang pagiging mataba niya.

Katulad sa ibang babae, ayaw niyang mataba siya.

Gusto niya’y balingkinitan siya. Mas maganda kung payat.

Nakikita niya sa TV, Web, malalaking pahayagan, makikintab na magasin at billboards na payat ang mga modelong nagsusuot ng mga usong damit.

Nakikita niya kahit sa anime na napakaliliit ng baywang ng mga bidang babae.

Halos lahat yata ng mga kakilala niyang babae ay gustong payat sila.

Marami siyang kakilalang babae na binabantayan talaga ang kanilang timbang.

Lalo niyang ginustong magpapayat nang mabalitaan at mapatunayan niyang binansagan sila ng ilang kakilala nila ng 10 at Perfect 10.

Ilang beses na rin niyang sinubukang magpapayat. Kahit noong hindi pa sila nagkakakilala ni Vince.

Pero lagi siyang nabibigo.

Noong una, sinubukan niyang magpapayat sa pamamagitan ng natural na pamamaraan – diyeta at ehersisyo. Pero hirap na hirap siya sa bahaging kailangan niyang magpigil sa pagkain.

Sumunod, sinubukan naman niyang gumamit ng weight-loss pills bukod sa diyeta at ehersisyo. Pero itinigil niya ang pag-inom ng weight-loss pills dahil sa negatibong side effects.

Sinubukan din niya ang slimming tea pero nahirapan din siya sa side effects, lalo na sa malimit na pagdumi. Kaya itinigil din niya.

Diyeta at ehersisyo na lamang uli ang ginagawa niya.

Hindi pa niya kinokonsidera ang liposuction. Alam niyang tiyak na kokontrahin siya ng mga magulang niya at ni Vince.

Gayunman, ipinangako niya sa sarili na magtatagumpay na siya ngayon.

Susubukin uli niya ang slimming tea bukod sa diyeta at ehersisyo.

Baka naman kayanin na niya.

“HINDI naman kailangang payat ka. Importante e wala kang sakit. Baka sa kagustuhan mong pumayat e kung ano naman ang mangyari sa iyo,” paalala ng boyfriend.

Kumakain sila sa labas. Masarap ang pagkain. Pero hindi halos siya tumitikim.

“‘Wag kang mag-alala, iingatan ko ang sarili ko,” tugon niya.

“Sige.”

Sa totoo lang, nahihirapan na siya sa ginagawang pagpapapayat.

Unang-una, lagi siyang napapadumi. Okey lang sana kung nasa bahay o opisina siya. Malapit ang toilet. Pero kung minsan, sinusumpong siya habang nasa biyahe.

Bago umalis ng bahay, nakakailang balik siya sa toilet. Iniiwasan niyang sumpungin siya kung kailan nasa biyahe siya o nasa isang okasyon.

Nababawasan naman ang timbang niya.

Pero malayo pa rin ang katawan niya sa katawan ng mga modelong nakikita niya sa TV, Web, malalaking pahayagan, makikintab na magasin at billboards.

Malaking-malaki pa rin ang baywang niya kumpara sa baywang ng mga bidang babae sa anime.

Nawawalan na siya ng gana sa sarili. Kahit pa naroon sa tuwina ang suporta ng kaniyang pamilya, pagmamahal ng boyfriend at pagkagiliw ng mga kakilala.

Naging matamlay siya.

“Me problema ka ba?” tanong ng boyfriend.

“Wala naman. Baka pagod lang ako,” sagot niya.

“Sabi ko naman sa iyo, huwag mong piliting magpapayat kung nahihirapan ka. Parang nanghihina ka na.”

Narinig niya ang sinabi ni Vince pero desidido talaga siya ngayon na pumayat.

Titiisin na niya ang side effects.

Titigil lamang siya kung talagang mamamatay na siya.

Nahihirapan na rin siyang maintindihan ang sinasabi ng mga kausap.

Natatamad na siyang makipag-usap.

Parang walang laman ang utak niya dahil sa matinding pagdidiyeta niya.

Naaapektuhan na pati performance niya sa trabaho.

“Baka magkasakit ka na dahil sa pagpapapayat mo,” paalala ng ina niya.

“Haggard na haggard ka nang tingnan,” puna ng ama niya.

“Ate, matanda ka nang tingnan,” obserbasyon ng bunsong kapatid.

Humaharap naman siya sa salamin kaya nakikita rin niya ang mga iyon.

Gayunman, itinuloy pa rin niya ang pagpapapayat.

Ayaw niyang 0 ang tingin sa kaniya. Gusto niya ay 1.

Gusto niyang maging simpayat ng mga modelong nakikita niya sa TV, Web, malalaking pahayagan, makikintab na magasin at billboards.

Gusto niyang magkaroon ng maliit na baywang na tulad ng mga bidang babae sa anime.

Hanggang sa mahilo siya sa opisina.

Umayos naman ang pakiramdam niya makaraang tingnan siya sa clinic.

Nagpasundo siya sa boyfriend, na nasa trabaho rin noon, upang tiyak na makakauwi siya nang ligtas at maayos.

“HINDI mo dapat sobrang pinilit na magpapayat. Alam mo namang kahit ano ang anyo mo, tanggap pa rin kita. Kahit mataba o payat. Mahalaga e ikaw iyon,” sabi ng boyfriend.

Nasa bahay na sila. Ramdam na ramdam niya ang pag-aalala nito.

Ang nasa bahay pa lamang nila ay ang kanilang kasambahay. Nasa opisina pa ang kaniyang ama, ina at kapatid na sumunod sa kaniya. Nasa pamantasan pa ang pangatlo at ang bunso.

Nakikita niyang alalang-alala rin sa kaniya ang kanilang kasambahay.

Naniniwala naman siya sa sinabi ng boyfriend. Siya man sa kaniyang sarili, kahit mataba o kahit payat si Vince, mamahalin pa rin niya ito. Ang mahalaga, si Vince pa rin iyon.

“Pasensiya ka na, ha?” sabi niya.

“Lagi naman kitang inuunawa. Basta huwag mo nang uulitin ang sobrang pagpapapayat, ha?”

“Opo!” pabiro pero sinsero niyang sagot.

Napangiti si Vince.

Napangiti rin siya, nangingilid ang mga luha sa kaligayahan.

“Wala ka namang dapat baguhin sa sarili mo. Ipinagmamalaki kita kahit noon pa,” sabi nito.

Ni katiting wala siyang pagdududa sa sinabi ng boyfriend.

Mapalad sila ni Vince, naisaloob niya.

Kahit ano pa ang anyo ng isa’t isa, magmamahalan pa rin sila.

Perfect 10 sila sa isa’t isa.

Bakit nga ba hindi niya nakita agad iyon? nasabi niya sa sarili.

NAKATAKDA na ang kanilang kasal.

Mapili pa rin siya sa pagkain.

Lagi pa rin siyang nag-eeheersisyo.

Pero hindi na para magpapayat.

Gusto niyang maging malusog.

Gusto niyang humaba ang kaniyang buhay upang maging matagal ang pagsasama nila ni Vince nang habang nabubuhay.

WAKAS

Si Nestor S. Barco ay tinanghal na Makata ng Taon sa Pilipinas noong 2003. Nagsusulat siya ng mga tula, kuwento, sanaysay at artikulo. Isa siyang mamamahayag. Masusulatan siya sa nestorsbarco@yahoo.com.ph.

Kalagayan

Ni Nestor S. Barco

NAGKAROON sila ng biglaang reunion dahil nagbalikbayan ang isa nilang kaklase upang dumalo sa ika-50 taong anibersaryo ng kasal ng mga magulang nito. Umuwi rin ang dalawa nitong kapatid na nasa ibang bansa para sa nasabing okasyon.

Nasa Pilipinas na rin lamang, gusto ni Cynthia na magkita-kita na rin silang dating magkakaklase sa haiskul. Matagal na itong naninirahan sa California, USA. Doon na ito nagkaroon ng asawa at mga anak. Kasama nito ang mister nang umuwi sa Pilipinas.

Sa loob ng 23 taon, ngayon pa lamang sila nagkaroon ng reunion. Sabik na rin siyang makita ang mga dating kaklase. Kaya tuwang-tuwa siya nang ibalita ito sa kaniya ni Ellen, dating kaklase sa haiskul na friend niya sa Facebook. Isiningit talaga niya sa kaniyang schedule ang pagdalo sa nasabing reunion.

Naroon na ang ilang dating kaklase, lalaki at babae, nang dumating siya. Ginanap ang reunion sa bahay ng mga magulang ni Cynthia. Maluwag ang looban ng mga ito.

Napatingin ang mga dating kaklase nang pumarada ang kaniyang bagung-bago at magarang kotse. Nakita niya sa mukha ng mga ito na inaabangan kung sino ang bababa.

Napansin niya ang isang dating kaklase na umaskad ang mukha nang makitang siya ang bumaba mula sa kotse.

Kahit matagal na silang hindi nagkikita at nagkaedad na sila, natatandaan pa rin niya ang mukha ng dating kaklase na si Judy.

Mukhang wala pa rin itong ipinagbago, naisaloob niya.

Panay ang pangungumusta sa kaniya ng mga dating kaklase.

“Cecille, asenso ka na talaga,” banggit ni Claire.

“Oo nga,” sang-ayon ng iba pang naroon.

Nahihiya siyang binabanggit iyon dahil alam niyang maraming dating kaklase na naroon ay hindi umasenso. Gayunman, alangan namang itanggi niya iyon; totoo naman talaga. Ngumingiti na lamang siya.

Hindi nga yata maiiwasang maungkat ang kalagayan sa buhay ng isa’t isa kapag may reunion palibhasa’y nagkukumustahan, naisaloob niya.

“Kain ka muna,” alok ni Cynthia.

Sinamahan siya nito patungo sa mesa ng mga pagkain.

Maraming pagkain. Masasarap. Sinabi sa kaniya ni Ellen na bagama’t pinapayuhan ang makapagdadala ng pagkain na magdala, maraming inihandang pagkain si Cynthia.

Nagbitbit siya ng cake, na inilapag niya sa mesang kinalalagyan ng mga pagkain.

Habang kumakain, pinanood niya ang mga dating kaklase. Pinakinggan ang pag-uusap ng mga ito.

Muli, napansin niya si Judy.

“Hindi dadalo si Roberto,” sabi nito, “Mahihiya iyon dahil failure ang buhay niya. Nagpapasada lamang siya ng padyak.”

Nakita niyang lumayo ang ilang dating kaklase na ayaw makisali sa usapan.

Naalala tuloy niya ang nakaraan…

Maralita ang pamilya nila. Apat silang magkakapatid na pinag-aaral ng mga magulang nila. Lumang-luma na ang uniporme niya ay isinusuot pa rin niya dahil walang bago. Mumurahin na nga ang sapatos niya ay tinahi pa nang magkaroon ng punit dahil walang pamalit.

Nakarating sa kaalaman niya na kapag kausap ni Judy ang mga kaklase nila ay lagi nitong pinupuna ang uniporme niyang “napakanipis na dahil sa kalumaan” at ang sapatos niyang “bargain sale na e me tahi pa.”

Nagbabaon siya noon ng pagkain dahil wala siyang pambili ng pagkain sa canteen at mahal ang pamasahe kapag umuwi siya ng bahay upang kumain ng tanghalian. Napansin nito pati ang ulam niya.

“Pati hininga e malansa na dahil laging itlog ang ulam,” puna nito.

Habag na habag siya noon sa sarili. Sa pakiramdam niya, pinagtatawanan siya sa buong paaralan. Pinag-uusapan siya ng lahat ng mag-aaral.

Gusto niyang harapin si Judy. Pero inawat siya ng isa nilang kaklase.

“Lalo ka lamang mapag-uusapan. Hayaan mo na. Tutal, hindi naman iniintindi ng mga kausap ang sinasabi n’ya. Hindi lamang siya binabara nang harapan,” payo nito.

Nang pag-isipan niya, sa tingin man niya ay marami nang nagsasawa sa mga sinasabi ng dating kamag-aral. Kung ano ang makapagpapahiya o makasasakit sa damdamin ng kapuwa, siyang gustung-gusto nitong ikuwento. Napakahilig nitong mamintas ng kapuwa.

Napansin din nilang magkakaklase na umaaskad ang mukha nito tuwing may kaklase sila na napupuri ng guro, may bagong gamit o nababalitaan nilang nakabili ang pamilya nito ng bagong kasangkapan o sasakyan.

Hindi na nga niya hinarap si Judy. Pero lalo niyang pinagbuti ang pag-aaral kahit pa nga luma ang mga suot niya, kulang ang baon niya at tumutulong pa siya sa ina sa gabi sa pag-aayos ng mga gulay na ititinda nito sa palengke kinabukasan. Jeepney driver ang ama niya. Naisaloob niyang hindi na siya hahamakin ng kapuwa kapag asenso na siya. Nakapagtapos siya ng BS in Accountancy. Naging pangalawa sa licensure examination. At pinag-agawan ng mga kompanya. Sa trabaho niya nakilala ang naging mister na mataas din ang puwesto roon. Sa kasalukuyan, nakatira sila sa isang mamahaling subdibisyon na malalaki ang mga bahay. Nag-aaral ang tatlong anak nila sa exclusive school. Namamasyal silang mag-anak sa ibang bansa.

Pagkatapos kumain, nakihalubilo na siya sa mga dating kaklase.

Nginingitian niya si Judy. Ngumingiti rin naman ito. Gayunman, hindi sila nag-uusap.

Hindi niya kinukumusta ito dahil baka maalangan ito sa pagsagot. Sa pagtsa-chat nila ni Ellen, nalaman niyang tuluyan na itong hindi nakapagtrabaho. Nagtapos ito ng BS in Medical Technology pero hindi makapasa sa board examination. Sa kasalukuyan, nagtitinda ito ng pagkain sa harap ng bahay.

Hindi niya alam kung naalala pa nito ang panghahamak sa kaniya o naiinggit ito sa kaniya kaya hindi ito nakikipag-usap sa kaniya.

Sa dami ng pinintasan nito, puwedeng nakalimutan na nito ang ginawa sa kaniya. Isa pa nga, karamihan naman ay nalimot na ang mga away-away at samaan ng loob sa haiskul. Nag-aaral pa nga lamang sila sa kolehiyo ay nalimutan na nila ang mga iyon.

Kung inggit ang dahilan, lilitaw talaga na napag-iwanan ito kapag nakipagkuwentuhan sa kaniya.

Sa totoo lang, hindi naman siya tumitingin sa kalagayan sa buhay ng kapuwa sakali mang nagsikap siya upang umasenso. Kaya lang naman niya binibigyan-pansin iyon sa pagkakataong ito ay dahil kaharap niya si Judy na mahilig bigyan-pansin iyon.

Hindi rin kaplastikan lamang ang pagngiti niya kay Judy. Totoong-totoo ito.

Ngayong nagkita uli sila, natiyak niya sa sarili na walang-wala na siyang sama ng loob sa dating kaklase.

Ang totoo, naaawa pa siya kay Judy. Inubos nito ang panahon sa pagsubaybay sa buhay ng kapuwa kaya napabayaan nito ang sarili.

Sabagay, may panahon pa naman, naisaloob niya. Hindi naglalalayo sa 40-anyos ang edad nito dahil 40-anyos siya at dating magkaklase sila. Kahit ang pagtitinda nito ng pagkain ay puwede nitong paunlarin. Puwedeng makapagpatayo ito ng restawran pag malaon. Ang restawran nito ay puwedeng magkaroon ng mga sangay. Ang nanay nga niya, noong nagtitinda sa palengke ay sa gilid lamang ng kalsada ang puwesto. Pero hindi niya ikinahihiyang pagkuwentuhan ang pagtitinda nito sa palengke na nakatulong upang mabuhay siya, lumaki at makapag-aral.

Naaawa rin siya sa mga taong itsinitsismis ni Judy. Mabuti na lamang kung nagiging hamon iyon upang magsikap ang mga ito.

Ipinagpapasalamat niya ang pangyayaring maayos na ang kalagayan niya sa buhay. Oo, puwedeng mapatawad pa rin niya si Judy at ang iba pang nanghamak sa kaniya kahit hindi siya nagtagumpay. Gayunman, sa pakiramdam niya, mas madali ang maging maunawain, mapagmalasakit at magpatawad sa kapuwa kapag maaayos ang kalagayan sa buhay.

Naisaloob pa niyang dapat pa siguro niyang pasalamatan si Judy dahil nakatulong ito upang marating niya ang kasalukuyang kalagayan sa buhay.

Siyempre, nagpapasalamat din siya sa mga taong nagmalasakit sa kaniya. Kahit nga hindi siya nagtagumpay, ang pagmamalasakit lamang ng mga ito ay pinasasalamatan na niya.

Nang dumating si Amelia na pinauutang siya noon pag may kailangan silang bayaran sa paaralan pero wala siyang pera, gayon na lamang ang kumustahan nila:

“Kumusta na?”

“Mabuti! Ikaw, kumusta?”

“Mabuti rin!”

Nagbeso-beso pa sila.

TOTOONG-TOTOO ang pagmamalasakit niya kay Judy at sa mga taong itsinitsismis nito. Sa katunayan, iniisip niya kung paano mabubuksan ang mga mata ng dating kaklase sa kalagayan nito sa paraang hindi ito mapapahiya.

WAKAS

Si Nestor S. Barco ay tinanghal na Makata ng Taon sa Pilipinas noong 2003. Nagsusulat siya ng mga tula, kuwento, sanaysay at artikulo. Isa siyang mamamahayag. Masusulatan siya sa nestorsbarco@yahoo.com.ph.

Enjoy

Ni Nestor S. Barco

“LITO, sorry, ha?” sabi ni Bella. “Kaya lang, kaibigan lang talaga ang turing ko sa iyo.”

Hindi siya nakapagsalita. Para siyang maiiyak.

“Sana, magkaibigan pa rin tayo. Tulad ng dati…”

“Sige…” lumabas sa bibig niya.

Kitang-kita niya sa mga mata ni Bella ang awa sa kaniya nang magpaalam siya.

Lambot na lambot siya nang umuwi.

Nakita niyang ramdam na ramdam ng ina, ama at mga kapatid ang bigat ng dinadala niya sa dibdib. Hindi kumibo ang mga ito nang magtuluy-tuloy siya sa kuwarto. Kasama niyang natutulog doon ang dalawang nakababatang kapatid na lalaki. May sariling kuwarto ang kaisa-isang kapatid nilang babae. May sarili ring kuwarto ang ama at ina nila. Siya ang panganay.

Ibinagsak niya ang katawan sa kama. Ni hindi siya nakapagpalit ng damit. Para siyang pinalong dalag.

Hinding-hindi siya puwedeng magalit kay Bella. Paano siya magagalit sa isang taong mas nasaktan pa yata kaysa kaniya nang bastedin siya? Na mas nalungkot pa yata kaysa kaniya sa nangyari?

Alam niya, hindi nito gustong manakit ng damdamin ng kapuwa. Hindi nito sinadyang saktan siya.

Hindi naman ito tumitingin sa kalagayan sa buhay ng kapuwa. Ang pakikipagkaibigan pa lamang nito sa kaniya ay isa nang patunay.

Talaga lang wala itong pagtingin sa kaniya, naisaloob niya.

Noon pa man, nararamdaman na niyang nakahahalata sa kaniya ang ina.

“Anak, parang malapit ang loob mo ke Bella,” sabi nito.

Hindi siya kumibo. Nagpatuloy ang ina:

“Anak, wala namang masama roon. Kahit ako, hanga ako sa batang ‘yan. Kaya lang, mayaman sila. Huwag mo ring mapagkakamalan ang kabaitan niya. Sa tingin ko, mabait talaga ang batang ‘yan. Hindi matapobre.”

May private school ang pamilya nina Bella. Maraming pinto ng paupahang apartment. Kasosyo sa banko.

Kakilala ng ina niya si Bella dahil nagde-deliver ito sa bahay nina Bella ng kakanin. Nagluluto ang ina ng kakanin. Marami itong suki. Iyon ang dagdag na pinagkakakitaan ng pamilya nila. Ang ama niya ay karaniwang empleado. Nag-aaral silang magkakapatid.

Nakikisalimuha ang pamilya nina Bella sa mga ka-barangay. Dumadalo ang mga ito kapag naiimbitahan sa mga okasyon.

Kung minsan, siya ang inuutusan ng ina upang mag-deliver ng kakanin kina Bella.

Noong una, nahihiya pa siya kay Bella na makita nitong nagde-deliver siya ng kakanin.

Pero ngumiti pa ito nang makita siya.

Natuwa nang malamang nag-aaral siya sa kolehiyo.

Nasa kolehiyo na rin si Bella.

Pareho silang mahilig sa badminton. Kapag nagpupunta siya kina Bella, naglalaro sila nito. Naging magkaibigan sila.

Wala namang sinasabi ang mga magulang at mga kapatid ni Bella kahit nakikitang magkausap sila nito o naglalaro ng badminton. Binabati at nginingitian siya ng mga ito. Pangatlo si Bella sa limang magkakapatid.

Laging laman ng isip niya si Bella. Hanggang sa lakas-loob nga niyang ipinagtapat ang nararamdaman.

Tinamad siyang lumabas ng bahay makaraang mabasted.

“Itinatanong ka ni Bella,” banggit ng ina kinamakalawahan.

“Ano po ang sabi ninyo?”

“Nasa bahay ‘kako. Tapos, kumusta ka raw. Sabi ko, parang malungkot. Bigla ngang nalungkot nang sabihin ko iyon.”

“Ano po ang sinabi?”

“Wala na.”

Alam niya, nag-aalala si Bella sa kaniya, hindi dahil sa may pagtingin ito sa kaniya kundi dahil mapag-alala lamang talaga ito sa kapuwa.

Sabik na siyang makita uli si Bella. Alam niya, hindi ito magagalit kung pupuntahan niya. Baka nga matuwa pa ito. Hindi na ito mag-aalala.

Nakita niyang nagliwanag ang mukha nito nang makitang siya ang nag-doorbell. Ngumiti ito.

“Kumusta?” bati nito.

“Okey lang,” sabi niya.

Masaya na siya makita lamang si Bella.

“Gusto mong maglaro uli tayo ng badminton?” alok niya.

“Oo!” mabilis nitong sagot.

Naglaro sila.

“Sige. Pag me time ka, laro uli tayo,” sabi nito nang pauwi na siya.

“Sige.”

Habang naglalakad pauwi, ang saya niya ay napalitan ng lungkot. Hanggang ganito na lamang sila ni Bella! naisaloob niya.

Gayunman, hindi yata basta mapapalitan si Bella sa puso niya. O baka hindi na ito mapalitan pa!

Bago makarating ng bahay, nakabuo siya ng pasiya. Kung ang ilang lalaki ay iniiwasan na ang babae makaraan silang mabasted at ang iba naman ay itinutuloy ang panliligaw, iba ang gagawin niya. Makikipagkita pa rin siya kay Bella pero hindi na niya ito liligawan. Sigurado niyang pinag-isipan muna nang husto ni Bella bago siya binasted. Tiyak na nito sa sarili na walang pagtingin sa kaniya. Nababalitaan niyang may mga nababasted na itinutuloy pa rin ang panliligaw pero basted pa rin. May binasted din naman na sinagot din nang ipagpatuloy ang panliligaw.

Tutal, wala pa namang boyfriend si Bella. Marami lamang nagkakagusto, na ang ilan ay nanliligaw na.

Bumalik ang pagkakaibigan nila. Wala nang banggitan sa nangyari.

Sinikap niyang maging tapat na kaibigan ni Bella.

Naisip niyang darating ang araw na magkaka-boyfriend si Bella. Magkakaroon ng asawa.

Lalo niyang pinagbuti ang pag-aaral upang hindi naman siya kawawang-kawawa pagdating ng araw na iyon.

Basta masaya na siya na magkasama sila. Enjoy, sabi nga.

Lagi silang naglalaro ng badminton.

Kapag gusto nitong magpunta sa mall, sinasamahan niya. Nalilibre pa nga siya ng pagkain. Ipinipilit ni Bella na ito ang magbayad.

“Ako na nga itong nagpapasama, e,” sabi nito. Hindi binabanggit ni Bella na dahil ito ang may pera.

Masayang-masaya sila kapag magkasama.

Sa isip niya, mahaba-haba pa rin ang panahon na magiging masaya siya.

Hanggang sa magka-boyfriend si Bella. Kahit nga siguro magka-boyfriend na si Bella, puwede pa rin silang magkaibigan. Baka hanggang sa magkaasawa na ito.

Gayunman, hindi na niya pinag-iisipan iyon. Enjoy lang, sabi nga.

Patuloy niyang pinagbuti ang pag-aaral.

MAY asawa na si Bella.

Siya ang napangasawa nito.

Buntis na ito. Kagagaling nga lamang nila sa OB/GYN.

Makakaya nilang bumukod dahil maganda ang trabaho niya palibhasa’y pinagbuti niya ang pag-aaral. Pero hiniling ng mga biyenan niya na sa bahay ng mga ito muna sila tumira. Kaya pinagbigyan niya ang mga ito. Malaki naman ang bahay ng mga ito. May privacy silang mag-asawa.

Nakapagtapos din ng pag-aaral si Bella pero hindi muna ito nagtrabaho.

“Sabi ni Duktora, puwedeng-puwede pa pala,” sabi niya.

“Na ano?” Nakangiti si Bella.

“Loving-loving.”

“Oo. Ikaw talaga…”

“Enjoy habang puwede pa, di ba?”

“Oo na…”

WAKAS

Si Nestor S. Barco ay tinanghal na Makata ng Taon sa Pilipinas noong 2003. Nagsusulat siya ng mga tula, kuwento, sanaysay at artikulo. Isa siyang mamamahayag. Masusulatan siya sa nestorsbarco@yahoo.com.ph.

Ama at anak

Ni Nestor Barco

MALAKING-MALAKI ang tampo ni Norman sa kaniyang ama.

Wala siyang matandaang pagkakataon na naging magiliw ito sa kaniya, huwag nang sabihing sinabihan siya nito na mahal siya.

Ang naaalala niya ay pawang galit at pangungutya nito.

Tandang-tanda niya nang minsang nagpapabili siya sa ama ng sorbetes mula sa sorbetero na naglalakad sa kalsada. Kumakain ng sorbetes ang mga kapuwa-bata niya. Nasa elementarya siya noon.

“Iyang tamad mong iyan, ibibili ng sorbetes!” sabi ng ama.

Nagtawanan ang ilang nakarinig.

Mangiyak-ngiyak siya. Habag na habag siya sa sarili at hiyang-hiya sa mga nakarinig.

Tandang-tanda niya noong masakit na masakit ang kaniyang puson. Patagilid na nakahiga, niyayakap niya ang mga binti dahil sa sakit. Nasa grade six siya noon.

“Matigas palibhasa ang ulo mo! Iyan ang napala mo!” bulyaw ng ama.

Hindi niya maunawaan kung bakit ikinagagalak pa mandin ng ama ang nangyayari gayong nakikita naman nitong hirap na hirap na siya dahil sa sakit.

Sa pagpupursige ng ina, dinala siya sa duktor. May sakit siya sa bato, ayon sa duktor. Niresetahan siya ng gamot. Pinagbawalang kumain ng matatamis. Umayos naman ang pakiramdam niya.

Kung anu-ano ang sinasabi ng ama tungkol sa kanilang limang magkakapatid kapag may kausap itong ibang tao:

“Walang aasahan sa mga anak ko. Napakababatugan! Napakatatanga!”

Siya ang sumunod sa panganay, na lalaki rin. Parehong babae ang dalawang sumunod sa kaniya. Lalaki ang bunso nila.

Wala siyang natatandaang pagkakataon na pinuri siya ng ama kahit matataas ang grades niya sa paaralan. O nginitian siya nito. O nagtawanan silang mag-ama. O naglakad silang mag-ama nang magkasabay.

Parang namamalimos sila sa ama kapag kailangan nang magbayad ng matrikula, may kailangang bilhin, tulad ng libro, o kailangan na talaga nila ng bagong damit at sapatos. Kung anu-anong alimura ang inaabot nilang magkakapatid mula sa ama.

Malimit, tahimik na lamang siyang lumuluha.

Naitatanong pa niya sa sarili kung bakit ganoon ang trato ng ama sa kanilang magkakapatid gayong hindi naman nila hiniling sa ama na isilang sila.

Naipangako niya sa sariling hinding-hindi niya tutularan ang ama kapag naging isang ama na rin siya.

Magiging kabaligtarang-kabaligtaran siya nito.

Gusto pa nga niyang maipamukha sa ama, pagdating ng araw, kung paano sila nasaktang magkakapatid sa trato nito sa kanila.

MAY dalawang anak na siya. Lalaki ang panganay at babae ang pangalawa.

Treinta y singko anyos na siya nang makapag-asawa.

Nang makapagtapos siya ng kolehiyo at magkaroon ng trabaho, tinulungan muna niya ang kapatid niyang sumunod sa kaniya upang hindi na nito danasin ang magutom sa paaralan at magsuot ng nisnis na nisnis na uniporme. Kapag kulang ang pera ng mga magulang para sa matrikula nito, dinadagdagan na niya upang huwag nang marami pang sabihin ang ama. Nang makapagtapos na rin ng kolehiyo at magkaroon ng trabaho ang kapatid na ito, silang dalawa na ang tumulong sa ikaapat nilang kapatid. Nang makapagtapos na rin ng kolehiyo at magkaroon ng trabaho ang ikaapat nilang kapatid, ang ikatlo at ikaapat naman ang tumulong sa bunso nilang kapatid. Haiskul lamang ang natapos ng panganay nila dahil maagang nagtrabaho at nakapag-asawa

Tiniyak din muna niyang handang-handa na siya upang magkaroon ng pamilya.

Wala na siyang tampo sa ama. Sa halip, awa ang nadarama niya rito.

Pinangatawanan niya ang pangako sa sarili na magiging kabaligtaran siya ng ama sa pakikitungo sa magiging mga anak.

Nasa tiyan pa lamang ng misis niya, kinakausap na niya ang mga anak.

“Baby, love na love ka namin ng Mama mo,” sabi niya.

Lagi niyang idinidikit ang tainga sa tiyan ng misis niya upang mapakinggan ang mga paggalaw roon at upang maramdaman din siya ng anak na nasa sinapupunan pa lamang ng misis niya.

Natatawa na lamang ang misis niya.

“Alam mo, narinig kong mabuting kinakausap ang sanggol habang nasa tiyan pa lamang ng ina,” paliwanag niya.

“Narinig ko rin ‘yon,” sabi ng misis niya. “Natutuwa lang talaga ako sa iyo.”

Tuwang-tuwa siya nang isilang ang mga ito.

Kinakausap, nilalaro niya ang mga ito noong mga sanggol pa.

Kaunting ubo lamang ay pinatitingnan na niya sa duktor ang mga ito.

Habang lumalaki ang mga ito, ipinapasyal niya. Ibinibili ng damit at laruan.

Trese-anyos na ang panganay at siyam na taon ang sumunod. Niyayakap pa rin niya ang mga ito. Hinahalikan. Sinasabihan ng “Love you.”

Totoong-totoo ang pagmamahal niya sa dalawang anak. Kung noong binata pa siya ay ipinangako niya sa sariling magiging kabaligtarang-kabaligtaran siya ng ama dahil sa malaking-malaking tampo sa ama, ngayong may mga anak na siya ay naglaho na ang dahilang iyon. Talagang mahal niya ang mga anak kaya niya pinakikitaan ng pagmamahal ang mga ito. Kahit pa hindi ganoon ang naging karanasan niya sa sariling ama, ganito pa rin ang magiging pakita niya sa mga anak. Lagi niyang iniisip kung paano magiging masaya at mapapabuti ang mga ito.

Napakasaya na niya habang niyayakap ang mga ito, hinahalikan sa pisngi.

Lalo siyang sumasaya kapag yumayakap din sa kaniya ang mga ito, humahalik sa pisngi niya.

Masaya na siya na maipasyal o maibili ng damit o laruan ang dalawang anak. Kontento na siyang makitang masaya ang mga ito. Konsuwelo na lamang kung magpasalamat ang mga ito sa kaniya.

Nakikita niyang talagang masaya ang mga ito. Humahalik pa sa pisngi niya. “Salamat, Papa,” sinasabi pa ng mga ito.

Kaya napakasaya talaga niya.

Nawawala ang pagod niya sa trabaho at nalilimutan niya ang mga problema kapag nakikipagharutan sa mga anak.

Kaligayahan na niyang tuwing umaga, bago sila umalis na mag-asawa papasok ng trabaho ay humahalik sa kanila ang mga anak.

“Love you, Papa,” sinasabi ng mga ito.

“Love you,” sagot niya.

“Love you, Mama.”

“Love you,” sagot ng misis niya.

Ang kasambahay nila ang kasama ng mga ito habang naghihintay ng sundo ng school bus. Bago lumakad, tinitiyak muna nilang mag-asawa na handa na ang lahat sa pagpasok ng dalawang anak. Sabay-sabay sila kung kumain, pati ang kasambahay.

Tinitiyak niyang maayos lagi ang kalusugan ng mga ito. Walang sira kahit ang mga ngipin.

Nito lamang nakaraang araw ng Linggo, pagkatapos nilang magsimba, namasyal uli sila sa Tagaytay, kasama ang kanilang kasambahay. Kapag namamasyal sila pag araw ng Linggo, sumasama sa kanila ang kasambahay sa halip na mag-day off ito.

Gustung-gusto ng dalawang anak niya ang malamig na klima at magagandang tanawin sa nasabing lungsod.

Nagkuhanan pa sila ng litrato gamit ang tablet computer.

“Ipo-post ko sa Facebook,” sabi ng panganay.

Masayang-masaya siya.

Naisaloob niyang napakasarap ng ganitong dinaranas ng isang ama.

Naalala niya ang kaniyang ama. Hindi nito dinanas ang mga nararanasan niya.

Malaki ang nawala rito, naisaloob niya.

MATAPOS magsimba nang dumating na araw ng Linggo, nagtungo silang mag-anak sa bahay ng kaniyang mga magulang. Hindi nila kasama ang kasambahay. Nag-day off ito.

Tuwang-tuwa ang ama at ina nang makita ang mga apo.

“Ang kikinis ng mga apo ko,” sabi ng ina niya.

Nasa mga mata ng ama ang paghanga habang minamasdan ang dalawang apo nito.

Ngumingiti lamang silang mag-asawa. Alagang-alaga naman talaga nila ang dalawang anak.

Hindi niya dinala roon ang dalawang anak upang pamukhaan ang ama sa ginawa nitong trato sa kanilang magkakapatid noong bata pa siya.

Gusto lamang talaga niyang makita ng kaniyang mga magulang ang mga apo ng mga ito at makita ng kaniyang mga anak ang lolo at lola ng mga ito.

Masaya siya na makitang tuwang-tuwa ang ama at ina na makita ang mga apo, gayundin naman ang kaniyang mga anak na makita ang lolo at lola.

Maranasan man lamang ng ama na maging masaya bilang lolo, nasabi niya sa sarili.

Talagang ganap na niyang napatawad ang ama.

Maluwag na maluwag ang kaniyang kalooban.

WAKAS

Si Nestor S. Barco ay tinanghal na Makata ng Taon sa Pilipinas noong 2003. Nagsusulat siya ng mga tula, kuwento, sanaysay at artikulo. Isa siyang mamamahayag. Masusulatan siya sa nestorsbarco@yahoo.com.ph.

Gamot

Ni Nestor Barco

MALAKI ang tiwala ni Cenon sa siyensiya. Kung ano ang sinasang-ayunan ng siyensiya, iyon ang pinaniniwalaan niya.

Isinasabuhay niya ang pagtitiwalang ito. Kapag nagkakasakit siya, ang takbo agad niya ay sa duktor. Kahit naman ang misis niya, sa duktor din takbo nito pag nagkakasakit. Sabihin pa, sa duktor nila dinadala ang tatlong anak kapag nagkakasakit ang mga ito. Hindi siya naniniwala sa ibang sinasabing nagpapagaling ng sakit. Sa medisina lamang siya nagtitiwala palibhasa’y sangay ito ng siyensiya. Nang lumaki na ang mga anak, sa duktor pa rin ang tungo ng mga ito kapag nagkakasakit.

“Matagal nilang pinag-aralan ang panggagamot. Marami na rin silang karanasan. Bago rin ibenta ang gamot ay dumadaan muna sa maraming pagsubok,” katwiran niya.

Alam niya iyon dahil mahilig siyang magbasa ng mga artikulo tungkol sa siyensiya, lalo na sa medisina. Inaalam niya ang mga bagong natutuklasan tungkol sa mga sakit, mga bagong gamot at mga paraan ng panggagamot.

Hindi siya naniniwala sa herbal products kahit pa sumikat ang mga ito at maraming gumagamit.

“Hindi pa naman napapatunayan ng siyensiya na mabisa talaga ang mga iyan. Nakita mo naman, me nakasulat na ‘No Approved Therapeutic Claims’ ang mga iyan,” katwiran niya.

GAYON na lamang ang panlulumo ni Cenon nang malaman niyang nasa Stage 3 na ang kaniyang colorectal cancer.

“Dok, sige po, i-schedule na natin,” mabilis niyang sagot nang sabihin sa kaniya ng oncologist na kailangan niyang sumailalim sa chemotherapy at radiotherapy.

Nabasa na niyang kailangan talaga ang mga iyon sa paggamot sa kaniyang sakit. Chemotherapy ang unang gagawin.

Isa pa, hindi niya problema ang gagastusin. May tatlumpu’t dalawang pinto siya ng paupahang apartment. Individually paying member din siya ng PhilHealth.

Wala na naman siyang malaking pinagkakagastusan. Nakapagtapos na ng pag-aaral ang tatlong anak niya at pawang nagtatrabaho na. Maayos ang suweldo ng mga ito. Tutulong pa nga ang mga ito kung wala siyang pera.

Natitiyak din niyang tutulong kahit paano ang mga kapatid niya kung wala talaga siyang gagastahin.

Kahit noong matuklasan pa lamang mula sa colonoscopy na may bukol ang bituka niya, agad siyang nagpaopera.

Bukod sa magastos, alam niyang matagal, mahirap at masakit ang gamutan sa kaniyang sakit. Wala pang katiyakan kung gagaling siya.

Gayunman, handa siyang magbaka-sakali. Gusto niyang humaba pa ang kaniyang buhay. Ang mahalaga ay may pag-asa pa siyang gumaling.

‘Buti nga siya, naisaloob niya. Kailangan lamang magtiis ng hirap at sakit sa pagpapagamot. Maraming may sakit na kanser na hindi malaman kung saan kukunin ang perang gagamitin para sa pagpapaopera, chemotherapy at radiotherapy. Naawa siya sa mga iyon.

Todo-suporta ang misis niya. Ipinagmamaneho siya nito sa pagtungo niya sa ospital. Ipinagluluto siya nito ng mga pagkaing sinabi ng oncologist na makabubuti sa kaniya. Ibinibili siya ng mga gulay at prutas. Lagi siyang inaaliw nito. Pinalalakas ang kaniyang loob. Hindi ito nagrereklamo.

Gayundin ang kaniyang tatlong anak. Laging pinalalakas ng mga ito ang kaniyang loob.

Kahit ang mga magulang at mga kapatid niya ay laging nangungumusta. Pinalalakas din ng mga ito ang kaniyang loob.

Pagpapagaling lamang talaga ang iniintindi niya.

Iniingatan niya nang husto ang sarili habang sumasailalim sa chemotherapy. Mahina ang kaniyang immune system dahil sa gamot. Isa pa, binilinan siya ng oncologist na: “Mas maganda kung tuluy-tuloy ang chemo at radiation.” Puwedeng matigil ang mga ito kung magkakasakit siya.

Sa hapon, kapag lumalamig na ang hangin habang nag-uupo siya sa terrace ay pumapasok na agad siya. Nagsusuot siya ng mask kapag nagtutungo siya sa mga lugar na maraming tao, tulad ng ospital.

Husto siya sa pahinga. Naglalakad din siya kahit sa loob lamang ng bahay nila bilang ehersisyo.

Maingat siya sa pagkain. Ang kinakain lamang niya ay ang mga pagkain na sinabi ng oncologist na makabubuti sa kaniya, tulad ng isda, gulay at prutas. Kung kumakain man siya ng karne ng baka, kaunti lamang. Hindi siya kumakain ng baboy. Ganap din niyang iniwasan ang processed food, gaya ng ham at hotdog.

Tulad sa maraming may sakit na kanser, kumakain din siya ng guyabano. Gayunman, hindi nangangahulugang ganap siyang naniniwala sa sinasabi ng mga nagbebenta ng herbal products na mas mabisa ito nang kung ilang doble kaysa sa chemotherapy.

Oo, inaamin niyang gusto niyang nakatutulong nga ito sa paggaling ng kanser niya. Gayunman, ang pangunahing dahilan kaya kinakain niya ito ay masarap at masustansiya ito bilang prutas. At ligtas, totoo man o hindi na nakatutulong ito sa paggaling ng kanser. Kaya nga hindi herbal products ang binibili niya. Ang binibili niya ay sariwang prutas. Kinakain niya ang laman at kung minsan naman ay bine-blender saka iniinom.

Lalo rin siyang nagbasa ng mga artikulo sa Web tungkol sa kaniyang sakit.

Kapag narinig niya na tinatalakay ito sa radyo, pinakikinggan niya nang husto.

Pinakikinggan din niya ang kuwento ng mga kaibigan at kakilala niya tungkol sa ibang mga tao na nagkasakit ng kanser, lalo na ang mga gumaling. Baka sakaling may mapulot siya para sa paggaling niya.

Isa sa mga ito ay ganito ang kuwento sa kaniya:

“Me kakilala ako na nagkaroon din ng ganyang sakit. Stage 4.”

“Stage 4! Kumusta na siya ngayon?”

“Awa ng Diyos, buhay pa rin naman.”

“Buhay pa! Ilang taon na ba mula nang matuklasan ang kanser niya?”

“Mahigit sampung taon na.”

Humanga siya. Ayon sa kaniyang oncologist, kapag buhay pa rin ang isang tao pagkalipas ng sampung taon makaraang matuklasang may colorectal cancer ito, talagang magaling na ito. Parang hindi na nagkasakit ng kanser ang taong iyon, sabi pa ng oncologist.

“Ano ang ginawa?”

“Me nilaga siyang ugat na galing sa gubat. Iniinom niya ang pinaglagaan.”

Nalungkot siya sa narinig. Inisip niyang baka hatol ng albularyo ang ugat na iyon. “Baka me bulung-bulong ‘yan…” sabi niya.

“Wala raw.”

“Talaga?”

“Oo.”

“Hindi na siya nag-chemo at radiotherapy?”

“Ginawa niya ang mga sinasabi ng duktor. Pero ininom pa rin niya ang pinaglagaan ng ugat na iyon.”

“Hindi kaya gumaling talaga siya sa panggagamot na sinasabi ng duktor?”

“Ang ugat na iyon daw talaga ang nagpagaling sa kaniya. Inirerekomenda pa nga niya iyon sa mga nagkakasakit na tulad ng sa kaniya.”

“Paanong paglalaga ang ginagawa niya?”

“Hinuhugasan muna. Tapos, hinahati-hati. Saka, inilalaga.”

Nang makaalis na ang kaibigan, mataman siyang nag-isip. Natitiyak niyang hindi pa sinasang-ayunan ng siyensiya ang ugat na iyon bilang gamot.

Gayunman, gumaling pa rin ang taong iyon kahit nasa Stage 4 na ang colorectal cancer!

Ganap ang paniniwala niyang makatwiran lamang na sundin ang medisina. Talaga namang napakaraming maysakit na gumaling at nadugtungan ang buhay dahil sa medisina.

Gayunman, sa pagbabasa na rin niya ng mga artikulo sa medisina, nalaman niyang laging may nababago sa mga paniniwala tungkol sa mga sakit, mga gamot at mga paraan ng panggagamot dahil sa mga bagong natutuklasan.

Marami pang hindi alam ang tao, siyensiya na rin ang nagpapatunay.

Malay niya, baka talagang nakapagpapagaling ang ugat na iyon. Hindi pa lamang natutuklasan ng siyensiya. Sino nga ba ang makapagsasabi?

Tiyak namang hindi lason iyon. Hanggang ngayon ay buhay pa ang taong uminom ng pinaglagaan niyon.

KINABUKASAN ng umaga, tinawagan niya sa telepono ang kaniyang kaibigan. Ito naman ang nakasagot.

“Makokontak mo ba ‘yung kakilala mo? Gusto kong malaman kung paano makakakuha ng ugat na iyon,” sabi niya.

WAKAS

Si Nestor S. Barco ay tinanghal na Makata ng Taon sa Pilipinas noong 2003. Nagsusulat siya ng mga tula, kuwento, sanaysay at artikulo. Isa siyang mamamahayag. Masusulatan siya sa nestorsbarco@yahoo.com.ph.

Katuparan

Ni Nestor Barco

“ME nakuha na pong ibang printing ang school.”

“Ha?”

“Opo.”

“Akala ko, kami pa rin ang gagawa ng mga trabaho n’yo.”

“Me iba na po.”

“Kelan pa me nakuha ang school?”

“Last month pa po.”

“Ha! Anong imprenta ‘yon?”

“Hindi ko po alam. Basta ang bilin po sa akin ni Sir Dan, pag tumawag kayo e sabihin ko sa inyong me iba nang nakuha ang school.”

“Puwede bang makausap si Sir Dan?”

“Nasa labas po. Saka, pareho rin po ang isasagot n’ya sa inyo. Ibinilin n’ya po sa akin ‘yon.”

“Sigurado ka ba talagang me iba nang mag-iimprenta ng mga ipinagagawa ninyo?”

“Opo. Iyon po ang sabi ni Sir Dan.”

“Bakit daw naman kumuha kayo ng ibang imprenta?”

“Hindi ko po alam. Basta po ang bilin ni Sir Dan e sabihin sa inyo na me iba nang nakuha ang school.”

“Anong oras ba ang balik ni Sir Dan sa office?”

“Hindi ko po sigurado. Saka nagbilin na nga po sa akin ng sasabihin sa inyo.”

“Sige, salamat.”

“Salamat din po.”

“BAKIT?” tanong sa kaniya ni Cora. Kanina, habang nakikipag-usap si Edmon sa landline ay pasulyap-sulyap na sa kaniya ang misis niya habang nakaharap ito sa computer. Nauulinigan nito ang pinag-uusapan nila ng secretary ng school administrator. Nasa kanilang opisina silang mag-asawa.

“Hindi na raw sa atin magpapaimprenta ang Excellence School,” sagot niya.

“Ha! Bakit daw?”

“Hindi sinabi ni Dory.”

“Sabagay, malamang ngang hindi alam ni Dory iyon.”

“Hindi ko naman nakausap si Sir Dan. Wala raw sa office. Hindi pa naman nagbibigay ng cell number ‘yon.”

“Puwedeng ayaw na ring makipag-usap sa ‘yo niyon.”

“Oo nga, e. Kaya si Dory na lang ang kumausap sa akin.”

Nahalata rin niya iyon kanina sa mga sagot sa kaniya ng secretary.

Wala nang sinabi si Cora. Ipinagpatuloy nito ang ginagawa.

Alam niya, nalungkot din ito. Bakit nga hindi? Tumutubo sila ng humigit-kumulang tatlong daang libong piso bawat school year mula sa mga ipinaiimprenta sa kanila ng paaralang iyon. May iba pa silang mga kliyente pero nanghihinayang talaga siya sa nawala sa kanila.

Saan kaya siya nagkulang? naitanong ni Edmon sa sarili. Tinitiyak naman niyang naaayon sa specifications at mataas ang kalidad ng mga trabaho nila.

O baka naman nasulot lamang talaga sila, naisaloob niya.

Nitong nakaraang ilang araw, naiinip na siya dahil hindi pa tumatawag sa kaniya ang paaralan. Dati, Disyembre pa lamang, hinihingan na siya ng paaralan ng quotation para sa mga ipaiimprenta nito na gagamitin sa school year na magbubukas sa Hunyo, tulad ng iba’t ibang notebook, student diary, student handbook at student handout. Inisip niya noong nakaraang buwan na hindi lamang siya natawagan ng paaralan dahil maraming araw na walang pasok sa mga paaralan at opisina kaugnay sa pagdiriwang ng Pasko at Bagong Taon. Pero nagsimula na uli ang pasok sa mga paaralan at opisina ngayong Enero ay wala pa rin siyang natatanggap na tawag mula sa paaralan. Kaya tinawagan na niya ang paaralan. Iyon pala, may kausap na itong ibang imprenta.

“HUWAG mo nang masyadong isipin ‘yon,” sabi ni Cora, na lumapit pa sa mesa niya.

“Nanghihinayang lang ako.”

“Nanghihinayang din ako. Kaya lang, nawala na. Maghanap na lang tayo ng iba.”

“Hindi ka nalulungkot?”

“Nalulungkot. Pero hindi naman puwedeng malungkot na lang tayo nang malungkot.”

“Oo nga.”

“Kaya nga, huwag mo nang masyadong isipin ‘yon. Hahanap tayo ng iba.”

“Sige.”

Alam ni Edmon, naaawa sa kaniya ang misis niya. Nakikita nitong nalulungkot siya kaya pinalalakas nito ang kaniyang loob.

Magkatulong sila ni Cora sa pagpapatakbo ng kanilang printing business.

Mahusay ang misis niya sa computer. Ito ang gumagawa ng encoding at layout kapag hindi pa naka-layout ang ipinaiimprenta sa kanila. Kapag naka-layout na, binubuksan na lamang nito ang file.

Siya ang nagkukuwenta ng quotation bagama’t ang misis niya ang nag-e-encode nito. Siya ang nakikipag-deal sa mga kliyente. Siya ang sumusubaybay sa mga trabahador nila. Siya ang nagde-deliver. Gayunman, gumagawa rin si Cora ng quotation kapag may walk-in customer at wala siya sa opisina nila. Sumasama rin kung minsan sa kaniya ang misis niya sa pakikipag-usap sa kliyente, lalo’t may kailangang ipaliwanag tungkol sa layout. Kapag nasa labas siya, ito ang sumusubaybay sa mga trabahador nila.

Katulad sa ibang negosyo, nagkakaroon ng problema sa printing. Laging sumusuporta sa kaniya si Cora. Halimbawa’y naghahabol na sila sa due date, tinutulungan siya nito sa scheduling at pagsubaybay sa mga trabahador nila. Pinalalakas nito ang loob niya kapag hindi nila nakuha ang isang kliyente o nakawala pa sa kanila ang kliyente.

Kapag ang misis niya ang nagkamali o nagkulang, halimbawa’y sa layout, inaaliw naman niya ito.

Sa buong panahon ng pagtutuwang nila sa pagtataguyod sa kanilang pamilya at pagtutulungan sa pagpapatakbo ng kanilang negosyo, napatunayan ni Edmon na mahal talaga siya ng misis niya. Lagi itong nasa tabi niya.

Tulad ngayon, ramdam na ramdam niya ang pagmamahal nito sa kaniya.

Naalala niyang ang pangarap niya noong binata pa siya ay makatagpo ng babaeng mahal talaga siya. Sasamahan siya sa hirap at ginhawa. Sa isip niya noon, bale-wala ang problema basta nasa tabi niya ang babaeng minamahal niya at nagmamahal din sa kaniya.

Ang pangarap niya noon ay nagkaroon ng katuparan ngayon, naisaloob niya.

Ayaw niya sa problema. Pero natagpuan niyang sa pamamagitan din ng problema, napatutunayan nila ni Cora na talagang mahal nila ang isa’t isa. O baka nga, lalong tumitibay ang pagmamahalan nila habang magkasama nilang nilulutas ang mga problema. Kung puwede nga lamang, naisaloob niya, mahal na talaga nila ang isa’t isa, wala pa silang problema. Pero wala yatang tao na hindi nakararanas ng problema.

Naramdaman niya, mahal na mahal niya ang misis niya.

“INIISIP mo pa ba ang nangyari?” tanong ni Cora habang pauwi sila. Si Edmon ang nagmamaneho ng Asian utiliy vehicle nila. Gamit na nilang pampamilya, gamit pa nilang pangnegosyo ito.

“Naiisip ko pa pero hindi na ako lambot na lambot na tulad kanina.”

“Buti naman.”

Hinimas niya ang hita ng misis niya. Sinulyapan niya ito, nakangiti, bago tumingin uli sa daan.

“Nasasabik ako sa iyo,” sabi niya.

“Biglang-bigla naman ‘ata ‘yan.”

“Alam mo, habang nag-uusap tayong dalawa kanina sa nangyari, naramdaman kong mahal na mahal kita.”

“Ako rin, e.”

Pinisil niya ang hita nito habang nakatingin pa rin siya sa daan. “Mamaya, ha?”

“Oo,” narinig niyang sagot ng misis niya.

Matamis na matamis ang pagtatalik nila nang gabing iyon.

NAKANGITI agad sa kaniya si Cora paglabas niya ng kuwarto kinabukasan. Matamis ang pagkakangiti nito. Nababasa ni Edmon sa mga mata ng misis niya na nalalasap pa nito ang tamis ng pinagsaluhan nila ng nagdaang gabi.

Gising na rin ang tatlong anak nila, na tinutulungan ni Cora sa paghahanda sa pagpasok sa paaralan. Pawang nasa elementarya ang mga ito.

Tumutulong naman kay Cora sa paghahanda ng agahan ang kasambahay nila.

Maaaring may problema siya pero masaya si Edmon sa buhay niya.

“Pagdating nga pala natin sa office, maghanda tayo ng proposal. Hahanap uli tayo ng kliyente,” sabi ni Edmon sa misis niya habang papunta sila ng imprenta. Bago sila umalis ng bahay, hinintay muna nilang masundo ng school bus ang tatlong anak nila.

“Sige,” sagot ng misis niya.

Inspirado siyang maghanapbuhay.

WAKAS

Si Nestor S. Barco ay tinanghal na Makata ng Taon sa Pilipinas noong 2003. Nagsusulat siya ng mga tula, kuwento, sanaysay at artikulo. Isa siyang mamamahayag. Masusulatan siya sa nestorsbarco@yahoo.com.ph.

Payo

Ni Nestor Barco

HINDI malaman ni Mila Mangoba ang gagawin. Parang wala na siyang mukhang ihaharap sa mga manonood. Sa pakiwari niya, nawalan na siya ng kredibilidad. Parang gusto na niyang tumigil sa pagharap sa kamera.

KANINANG bandang alas-10 ng umaga, pagdating ng mister niya ay sinimulan nitong mag-empake ng mga damit at gamit. Hindi ito umuwi nang nagdaang gabi. Nasa paaralan na ang tatlo nilang anak.

“Saan ka ba pupunta?” tanong niya.

Hindi sumagot ang mister niya.

“Bakit ka nag-eempake?” tanong uli niya.

Hindi pa rin ito sumagot.

“Ano ba ang nangyayari?”

“Iiwan ko na kayo ng mga bata.”

“Ha!”

Patuloy sa pag-eempake ang mister niya.

“Ano? Ano ang sinabi mo?” Umiiyak na siya.

“Pakikisamahan ko na si Annie. Nanganak na siya kagabi.”

“Sinong Annie? Bakit mo nagawa sa akin ’to? Ano ang pagkukulang ko?”

Walang sagot.

“Ano ang pagkukulang ko? Sabihin mo.”

Wala pa ring sagot.

Patuloy siyang umiiyak.

Hindi niya napigilan sa pag-alis ang mister niya.

“Magpapadala ako ng pera buwan-buwan,” huling sinabi nito bago lumabas ng bahay nila.

ISA siyang tagapayo sa TV. Mataas ang rating ng kaniyang programa. Kung ito ang pagbabatayan, lumilitaw na nagugustuhan ng mga manonood ang kaniyang mga payo. Tungkol sa relasyon ng magkasintahan at mag-asawa ang karaniwang inihihingi ng payo sa kaniya.

Malimit siyang tumanggap ng ganitong uri ng mga mensahe sa text o sa Facebook:

“Ate MM, marming slamat sa payo. Hapi uli kmi ni mr. Para uli nasa honymoon.”

“Ate MM, hindi na po kami nag-aaway ng BF ko pagkatapos kong sundin ang payo ninyo. Maraming-maraming salamat po talaga.”

“Ate MM, nagkasundo na po kami ng biyenan ko. Parang tunay na anak po ang turing niya sa akin at parang tunay na ina naman ang turing ko sa kaniya. Salamat po sa payo ninyo.”

Naliligayahan siya hindi lamang dahil tumataas ang rating ng kaniyang programa kundi dahil din sa pakiramdam niya, may halaga ang ginagawa niya.

NANG nasa bahay na lahat ang tatlong anak galing sa paaralan, ipinagtapat niya ang nangyari. Sa malao’t madali, malalaman din naman ng mga ito na iniwan na sila ng ama ng mga ito. Gusto rin niyang maihanda na ang loob ng mga ito sa malaking pagbabago sa buhay nilang mag-iina. Awang-awa siya sa mga anak.

“Bakit nagawa ni Daddy ‘yon? Mahal naman natin siya,” sabi ng panganay, babae, 18 anyos.

“Mommy, paano tayo ngayon?” tanong ng pangalawa, 16 anyos, babae rin.

“Mga anak, mabubuhay tayo. Magpapatuloy kayo sa pag-aaral. Magbibigay rin naman ng sustento ang Daddy ninyo,” sagot niya. Malaki ang suweldo ng mister niya sa pinapasukan nitong kompanya. Iniisip niyang baka nagtatrabaho rin doon ang babae.

Hindi kumikibo ang bunso, lalaki, 14 anyos. Nakatingin lamang ito sa kanila habang nag-iiyakan sila ng dalawang anak na babae. Hindi ito umiiyak.

Hindi niya ipinagtanggol, hindi rin niya sinisi ang mister niya. Sa itinagal-tagal niyang nagbibigay ng payo, natagpuan niyang mahirap basta humatol. Hindi madaling matukoy kung sino talaga ang nagkulang.

NAPAKABIGAT ng katawan niya nang magtungo sa TV station nang gabing iyon. Alas 10 ang simula ng kaniyang isang oras na programa. Kung puwede nga lang hindi siya mag-ulat sa trabaho! Kaya lang, wala siyang reliever.

Kinausap niya ang make-up artist upang kahit paano’y matakpan ang pamumugto ng kaniyang mga mata.

Kinausap niya ang camera man upang huwag masyadong itutok sa mukha niya ang kamera.

Pinilit pa rin niyang laging nakangiti. Hindi naman ngayon lamang siya nagkaroon ng problema habang nagbo-broadcast, maraming beses na, sakali mang hindi simbigat ng ngayon.

Lagi siyang ngumingiti sa kaniyang programa dahil gusto niyang mapasaya ang mga manonood. Gusto rin niyang lumakas ang loob ng mga ito laban sa mga problema.

Lagi siyang matapat sa mga manonood sa kaniyang iniisip at nararamdaman kaya nahihirapan siya dahil lagi siyang ngumingiti pero sa kalooban naman niya ay malungkot siya.

Pagod na pagod siya nang matapos ang programa.

Dati, magaan na magaan pagkakatapos ng kaniyang pakiramdam. Masayang-masaya siya habang nagbibigay ng payo.

NANG makauwi, binalikan niya sa isip ang nakaraan. Nagbaka-sakali siyang matunton kung bakit sa ganito humantong ang pagsasama nilang mag-asawa.

Magaganda naman ang ipinakita niya sa mister niya. Hindi siya naging mapaghanap. Hindi rin nagkulang sa seks ang mister niya sa pagsasama nila. Wala rin itong problema sa tatlo nilang anak.

Kaya panatag ang kalooban niya. Hindi niya akalaing nambababae na pala ang mister niya.

Makakaya naman niyang buhayin ang tatlong anak bukod sa nangako ng sustento ang mister niya.

Pero malungkot pa rin ang iwan ng asawa.

Iniisip din niya kung ano ang magiging epekto nito sa mga anak nila.

Iniisip din niya ang sitwasyon niya bilang tagapayo sa TV: Nagbibigay siya ng payo kung paano mananatiling buo o muling mabubuo ang samahan ng mag-asawa o magkasintahan pero hiwalay naman siya sa asawa. Hindi kaya niloloko lamang niya ang mga manonood? naitanong niya sa sarili.

“HUWAG kang mag-resign,” payo ng isang kaibigan na napagsabihan niya ng kaniyang problema. Tinawagan niya ito sa landline nang makaalis na ang tatlong anak upang pumasok sa paaralan.

“Pero me maniwala pa kaya sa akin pag nalaman nilang iniwan ako ng mister ko?” tanong niya.

Hindi nito sinagot ang tanong niya. Sa halip, inilahad nito ang mga dahilan upang lalo siyang kumapit sa kaniyang trabaho:

Lalo mong maiisip ang nangyari pag wala kang ginagawa. Lalo ka lamang malulungkot.

Lalo mong dapat ipakita sa mister mo na makakaya mong tumayo sa sarili mong mga paa.

Lalong magiging kawawa ang mga anak mo pag kinakapos na sila sa mga pangangailangan.

May ilang nagbibigay ng payo tungkol sa buhay-pamilya gayong dalaga sila.

May iba ring nagbibigay ng payo tungkol sa relasyon ng mag-asawa o magkasintahan gayong hiwalay sila sa asawa.

Matagal siyang nag-isip. Hanggang sa makabuo siya ng pasiya.

MAGAAN ang pakiramdam at lakad niya nang magtungo sa TV station nang gabing iyon.

Naisip niyang hindi naman lamang ang mga dapat gawin ng isang babae upang mahalin ng kaniyang mister o boyfriend ang kaniyang ipinapayo.

Pinapayuhan din niya ang mga manonood kung paano maging matatag kapag may problema sa kanilang asawa o kasintahan o iniwan sila ng mga ito.

Sa haba rin ng panahon ng kaniyang pagbibigay ng payo, natagpuan niyang hindi naman laging nagkulang ang babae kapag nambabae ang mister nito. May lalaking sinasabing napakasuwerte na sa naging misis niya pero nambabae pa rin. Mayroon din namang babae na sa kabila ng mga kakulangan ay hindi nambababae ang mister.

Ngayong siya naman ang nasa kalagayan ng mga binibigyan niya ng payo, magiging matatag siya.

Ipakikita niyang kung ano ang ipinapayo niya, ginagawa niya.

“Mga giliw kong tagasubaybay, magandang gabi po sa inyo,” bati niya sa pagsisimula ng programa mula sa kaibuturan ng kaniyang puso.

WAKAS

Si Nestor S. Barco ay tinanghal na Makata ng Taon sa Pilipinas noong 2003. Nagsusulat siya ng mga tula, kuwento, sanaysay at artikulo. Isa siyang mamamahayag. Masusulatan siya sa nestorsbarco@yahoo.com.ph.

Perfect girl

Ni Nestor Barco

MATINDI ang panliligaw ni Carlo kay Louise. Iniingatan niya ito nang husto. Kulang na lang na subuan niya ito ng pagkain kung suyuin at paglingkuran. Kahit nga subuan ng pagkain, kung papayag si Louise, ay gagawin niya upang magustuhan nito.

Gayunman, hindi mandin natutuwa si Louise. Habang sinusuyo niya, lalo itong lumalayo.

Katulad na lamang kanina. Parang si Claire lamang ang kasama nito nang magpunta sila sa shopping mall paglabas nila ng opisina. Hindi siya pinapansin nito. Kapag nagtatanong siya, kapiranggot na kapiranggot lamang ang sagot nito. Si Claire ay kaopisina nila. Mas matanda ito nang humigit-kumulang sampung taon kay Louise. Nakatulong tiyak ang pangyayaring magkasabay sa pagko-commute pauwi ang dalawa kaya naging malapit sa isa’t isa ang mga ito hanggang sa maging magkaibigan. Sa Fairview umuuwi ang dalawa. Sa Las Piñas naman siya. Nagko-commute din siya. Sa Makati sila nag-oopisina. Kaibigan na rin niya si Claire.

Gayunman, nakabuntot pa rin siya kay Louise.

Namilit pa siya upang kumain sila sa isang restawran sa loob ng mall makaraang mabili na ni Louise ang hinahanap. Tiyak namang siya ang magbabayad. Kapag sa canteen ng opisina sila kumakain, kaniya-kaniyang bayad sila. Si Louise mismo ang may gusto niyon.

“Huwag na lang. Umuwi na tayo,” sabi ni Louise.

“Gabi na rin naman. Nakakagutom na. Kumain na tayo,” pakiusap niya.

Bagama’t nag-“Thank you,” matabang ang pagkabigkas nito ng dalawang salitang iyon nang hilahin at isulong niya ang silya upang madali itong makaupo.

Hindi ito ngumingiti habang inaasikaso niya ito, tulad ng paglalapit ng bandehado ng ulam. Tiyak namang hindi ito nandiri dahil hinawakan niya ang bandehado. Nakita nitong nagsabon siya ng kamay. Wala rin siyang nakahahawang sakit. Ni ubo o sipon ay wala siya.

Kahit sa opisina, parang bale-wala kay Louise ang lahat ng ginagawa niya. Kapag kailangan nito ng anumang tulong, laging andoon siya. To the rescue siya palagi. Hindi na nito kailangang hingin pa ang tulong niya. Nagkakandarapa pa siya upang ibigay iyon.

Kung minsan, kapag bigla siyang lumingon, nahuhuli niya si Louise na nakatingin sa kaniya. May nababasa siya sa mga mata nito. Gayunman, ibang-iba ang kilos nito kaysa sinasabi ng mga mata nito.

Hindi naman ito suplada. Sa tingin niya, mahiyain pa nga ito.

Tiyak na nasa bahay na rin si Claire. Tatawagan niya ito sa landline. Mas malinaw ang boses ng kausap sa landline kaysa cellphone. Mas madaling magkaintindihan. Hindi rin magastos.

Itatanong niya kung baka may nasabi rito si Louie nang humiwalay na siya sa dalawa.

Baka may problema ito. Tutulungan niya.

O, malay niya, baka may nagawa o nasabi siyang ikinagalit nito. Hihingi siya ng pasensiya.

HABANG sinusuyo ni Carlo, tulad kanina, lalong iritableng-iritable si Louise. Para siyang nakagat ng simutsang. O isang taong may allergy na nakakain ng itlog o hipon.

Sa pakiramdam ni Louise, para bang perfect girl ang tingin sa kaniya ni Carlo kaya ganoon kung suyuin siya nito.

Iyon ang problema niya.

Hinihintay niya ang tawag ni Claire. Kaninang humiwalay sa kanila si Carlo, nakita niyang lulugu-lugo ito. Kapag ganoon, tumatawag ito kay Claire. Ibinabalita naman agad sa kaniya si Claire kung ano ang napag-usapan ng dalawa.

“WALA namang binabanggit sa akin si Louise na problema niya,” sagot ni Claire nang kausap na ni Carlo sa landline.

“Walang binanggit na ikinagalit sa akin?” tanong pa niya.

“Wala namang binabanggit na ikinagalit sa iyo. Bakit?”

“Tahimik kasi siya. Baka ’kako me nasabi sa iyo na problema niya. O ikinagalit sa akin.”

“Wala. Walang nababanggit.”

Bakit nga kaya? naitanong niya sa sarili. “Salamat, ha? Pasensiya na uli sa abala,” sabi niya kay Claire nang maalalang may kausap siya.

“Okey lang. Tawag ka basta gusto mo. Kausapin mo rin si Louise.”

“Sige. Salamat uli.”

Wala siyang balak sumuko sa panliligaw. Apat na buwan na niyang nililigawan si Louise. Kung kailangang dagdagan pa ang panunuyo sa kaopisina, gagawin ni Carlo.

TULAD ng inaasahan ni Louise, tinawagan siya ni Claire sa landline matapos mag-usap ang dalawa. Ikinuwento ni Claire ang pag-uusap nito at ni Carlo.

“Sa palagay mo ba, talagang mahal ako ni Carlo?” tanong ni Louise.

“Hindi naman siguro magtitiyaga iyon nang ganoon kung hindi,” sagot ni Claire.

“Sobra kung suyuin ako ni Carlo. Para bang perfect girl ako.”

“Ngayon?”

“Baka pag nalaman niyang hindi naman pala ako tulad ng tingin niya sa akin e umayaw na siya.” Pitong buwan pa lamang sa kompanya si Louise. Apat na taon na roon si Carlo.

“Ano ngayon ang balak mo? Hindi naman puwedeng ganiyan na lamang kayo habang panahon. Kawawa rin naman ‘yong tao. Laging lulugu-lugo.”

“Pag-iisipan ko,” sabi niya nang malaon.

PAGKARAAN ng isang linggo, nakabuo ng pasiya si Louise.

Nang sumunod na magpunta uli sila sa mall, siya na mismo ang nagbukas ng usapan nang iwan sila ni Claire dahil may titingnan daw ito saglit.

“Ano ba ang pagkakilala mo sa akin?” panimula niya.

“Bakit?”

“Ang treatment mo kasi sa akin e parang perfect girl ako. Marami rin akong kapintasan.”

“Lahat naman ng tao e me kapintasan,” sabi ni Carlo.

“Alam mo rin bang nakatatlong boyfriend na ako?”

“Alam ko na.”

Naalala ni Louise na bago sila naging magkaibigan ni Claire, may kaopisina sila na nagpagkuwentuhan na niya nito.

“Kilalanin mo pa rin muna ako. Puwede kang magtanong kay Claire. Kilala niya ako. Nagkukuwentuhan kami,” sabi niya.

“Kailangan pa ba ‘yon? Tanggap naman kita kahit sino ka.”

“Madaling sabihin iyon. Mabuti iyong kilala mo talaga ako. Ako na ang nakikisuyo sa iyo.”

Tumango si Carlo.

Nakahinga siya nang maluwag.

Mayamaya, bumalik na si Claire.

ITINULOY ni Carlo ang panliligaw sa kaniya. Pagkalipas ng dalawang buwan, sinagot niya ito.

“Sorry, nahirapan ka tuloy. Akala ko kasi, ang tingin mo sa akin e perfect girl ako kaya ganoon ang treatment mo sa akin.”

“Okey lang ‘yon. Sorry rin. Nahirapan ka pala dahil sa treatment ko sa iyo. Gusto ko lamang namang ipakita sa iyo na napakahalaga mo sa akin dahil mahal kita. Katulad ka rin lang ng karaniwang babae, nag-isip ka lang masyado.”

“Nalula lang siguro ako sa pagpapahalaga mo sa akin. Namroblema pala ako nang wala namang dapat problemahin. Ang tanga ko talaga. Tingnan mo, hindi talaga ako perpekto.”

Nagtawanan sila.

Hindi na naalangan si Louise sa trato sa kaniya ni Carlo. Gustung-gusto pa nga niya.

Maraming kakilala na nagsasabing blooming na blooming siya. Namumukod siya sa gitna ng karamihan. Nag-e-exude siya ng self-confidence, sabi ng mga kaopisina.

Pagkalipas ng pitong buwan mula nang sagutin niya si Carlo, itinakda ang kanilang kasal.

Ninang si Claire.

“Nangangako ako sa iyo na hindi magbabago ang pagtingin ko sa iyo. Lalo pa nga kitang mamahalin,” sabi ni Carlo.

“Salamat.”

Habang inaasikaso nila ang pagpapakasal, nagsimulang mangarap nang gising si Louise tungkol sa magiging buhay-mag-asawa nila ni Carlo. Alam din naman niyang walang perpektong buhay-may-asawa. Dinaratnan ito ng mga problema. Nag-aaway kung minsan ang mag-asawa. Pero dahil mahal nila ang isa’t isa, malalampasan nila ni Carlo ang mga iyon, tiniyak niya sa sarili. Sisikapin niyang maging ulirang asawa at ina. Patuloy niyang pauunlarin ang sarili.

May iniisip pa siya: Kuuu! humanda ang lalaking iyon pag mag-asawa na kami. Matitikman niya kung gaano kasarap ang aking pagmamahal.

Iniisip pa lamang niya ang mangyayari ay kiliting-kiliti na siya.

WAKAS

Si Nestor S. Barco ay tinanghal na Makata ng Taon sa Pilipinas noong 2003. Nagsusulat siya ng mga tula, kuwento, sanaysay at artikulo. Isa siyang mamamahayag. Masusulatan siya sa nestorsbarco@yahoo.com.ph.